Patrząc na rośliny dostępne w sklepach lub centrach ogrodniczych nietrudno jest się domyślić, że pierwszy przyniesiony do domu storczyk będzie zapewne hybrydą z rodzaju Phalaenopsis. Choć coraz więcej dostępnych w handlu storczyków to także przedstawiciele innych rodzajów, jak choćby Dendrobium, Cattleya czy Paphiopedilum, to jednak, z uwagi na długi okres utrzymywania kwiatów i niewielkie wymagania, Phalaenopsis długo jeszcze pozostanie storczykiem faworyzowanym przez osoby zajmujące się sprzedażą roślin ozdobnych.

Czym są?

Storczyk już jest. Stoi na szafce, stole lub parapecie okiennym a my cieszymy się jego pięknymi kwiatami i już zaczynamy się martwić o to, dalej: Jak podlewać? Jak nawozić? Jak oświetlać? Aby odpowiedzieć sobie na te pytania, najpierw warto uważnie przyjrzeć się naszej roślinie i zastanowić się jak wyglądają jej liście, jej korzenie i jej kwiaty.

Liście

Phalaenopsis jest storczykiem o monopodialnym typie wzrostu. W uproszczeniu ujmując chodzi o to, że Phalaenopsis wytwarza tylko jeden pęd z którego sukcesywnie, jeden nad drugim, wyrastają nowe liście. Liście Phalaenopsis są duże, szerokie i mięsiste. Takie liście występują u roślin, które z uwagi na siedliska w których rosną, muszą gromadzić wodę i składniki odżywcze. Niektóre z botanicznych gatunków Phalaenopsis mają liście nieco cieńsze, to oznacza, że rosną w miejscach gdzie wody jest pod dostatkiem przez cały okres wegetacyjny (rosną nad strumieniami, na terenach podmokłych itd.). Jeszcze inne zrzucają część, lub wszystkie liście w okresie suchej i chłodniejszej zimy, ale takie sytuacje dotyczą, jak wspomniałam, jedynie gatunków botanicznych.

Nasze urokliwe hybrydy mają zwykle dość grube, mięsiste liście, stanowiące dla nas pewną wskazówkę:

Rośliny wytrzymają krótki okres ograniczonego dostępu do wody i pewnie mniej będzie im szkodzić jeśli przez jakiś czas będziemy je podlewać zbyt mało, niż gdybyśmy mieli je podlewać zbyt dużo. (O sztuce podlewania czytaj nieco dalej).

Korzenie

Dorosłe, zdrowe rośliny z rodzaju Phalaenopsis mają proporcjonalnie duże i jędrne korzenie. Takie korzenie zwykle nie występują u roślin, które żyją w gruncie. Większość botanicznych odmian Phalaenopsis to epifity, czyli rośliny żyjące na innych roślinach choć nie pasożytujące na nich. Rośliny na których rosną epifity są jedynie pewnego rodzaju podporami dla storczyków i nie cierpią z powodu obecności storczyków. Nieliczne gatunki Phalaenopsis są także litofitami, czyli roślinami rosnącymi na skałach. Nas ten problem jednak nie dotyczy, możemy uznać, że nasze hybrydy są epifitami.

Posiadanie w domu rośliny, która jest epifitem nie oznacza, że musimy uprawiać ją na podkładce i wieszać pod sufitem ponieważ wiele epifitów, w tym ogromna większość krzyżówek (zwłaszcza tych, kupionych w sklepach czy centrach ogrodniczych), z powodzeniem daje się uprawiać w luźnym, przewiewnym podłożu. (O wyborze podłoża czytaj dalej).

Zdrowe korzenie Phalaenopsis mają zwykle (choć nie zawsze) kolor srebrnoszary (jeśli są obeschnięte), lub zielony (jeśli są wilgotne). Zmieniona, lub zmieniająca się barwa korzeni (brązowa, brunatna) to pierwszy sygnał alarmowy, informujący nas, że z rośliną dzieje się coś niedobrego. Przezroczyste doniczki z tworzywa, w których uprawia się storczyki z rodzaju Phalaenopsis są bardzo wygodne choćby właśnie z tego powodu, że można dzięki nim obserwować wygląd korzeni roślin i reagować na czas.

Zdarza się, że rosnąca w domu krzyżówka Phalaenopsis nagle zaczyna wypuszczać korzenie wyrastające ponad doniczką. Nie jest to zwykle powód do niepokoju, ponieważ wiele ćmówek (jak popularnie nazywa się storczyki z rodzaju Phalaenopsis), wytwarza tak zwane korzenie powietrzne. Rośliny żyjące w siedliskach naturalnych także wytwarzają tego typu korzenie. Korzenie powietrzne wychwytują wilgoć z powietrza i wspomagają roślinę w gromadzeniu stosownej ilości wody. Zdarza się jednak, że korzenie powietrzne wyrastają obficie u roślin, które są podlewane zbyt rzadko, lub u roślin posadzonych w nieprzezroczystych doniczkach (i to jest drugi powód, dla którego doniczki w których sadzi się ćmówki powinny być przezroczyste).

Kwiaty

Choć bardzo ładne, czasem bardzo duże lub ciekawie ubarwione, liście ćmówek stanowią ich niemały atut, to jednak to kwiaty są cechą, która przyciąga do nich uwagę tak wielu osób. Pięknie wybarwione, czasem bardzo liczne, czasem pachnące kwiaty nie pozwalają przejść obok tych roślin obojętnie. Co więcej, prawidłowo pielęgnowana roślina potrafi utrzymać swoje kwiaty przez wiele tygodni (lub miesięcy!). Gdy pierwszy Phalaenopsis trafia do naszego domu zwykle jest on w pełnym rozkwicie.

Często zdarza się, że już w kwiaciarni dowiadujemy się jak należy przycinać pęd po przekwitnięciu. Wiele razy czytałam, że pęd należy obciąć nad trzecim oczkiem licząc od dołu. Dużo zależy jednak od tego, jakich gatunków Phalaenopsis użyto, aby powstała nasza hybryda. Jeśli rodzicami naszego storczyka był rośliny kwitnące przez kilka lat pod rząd na tych samych pędach kwiatowych, jest szansa, że i nasz storczyk zakwitnie na nich po raz kolejny. Jeśli jednak w linii genealogicznej naszej rośliny nie było takich ćmówek, to szansa na to że po raz kolejny zakwitnie na tym samym pędzie jest raczej znikoma.

Można oczywiście zostawić częściowo skrócony pęd i obserwować jego wygląd. Jeśli zacznie on zmieniać kolor na brązowy (zdrewniały), należy go po prostu wyciąć najniżej jak można, nie uszkadzając liści. Nowe pędy kwiatowe pojawiają się zawsze wyrastając u podstawy kolejnego liścia (pomiędzy dwoma liśćmi). Inicjowanie kwitnienia wymaga spełnienia kilu prostych warunków i będzie o tym mowa w dalszej części artykułu.

© Zdjęcia i tekst: Marzenna Kielan. Wszelkie prawa zastrzeżone.